Spraakmakende vrouwen in Overijssel

MARKANTE VROUWEN IN OVERIJSSEL

Markante vrouwen die een belangrijke rol in de emancipatie van vrouwen in Overijssel speelden en naar ons idee niet vergeten mogen worden.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

PAULY VAN DER WILDT en JANNA VAN DE HOEF zijn de eerste vrouwen die in Nederland trouwen en wel in Deventer,  dat als eerste gemeente een trouwregister voor paren van gelijk geslacht heeft geopend. Hoewel het inschrijven in het trouwre­gister geen enkele formele waarde heeft, trouwen Pauly en Janna op 5 juni 1991 onder overweldigende belangstelling van de media. Het zou nog tot 1 april 2001 duren voordat het burgerlijk huwelijk openge­steld zou worden voor paren van gelijk geslacht.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

DAMESVOETBAL. De eredivisie in het damesvoetbal ging in 2007 van start. Het Overijsselse FC Twente is sindsdien zeer succesvol en was de eerste ploeg die in 2011 begon met het betalen van de vrouwelijke spelers. Zij hebben de meeste toeschouwers behaald in de eerste 5 jaar vrouweneredivisie met een gemiddelde van 994 toeschouwers per wedstrijd.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

KLOOSTER WEERSELO. De eerste kloosterstichting in Overijssel stond in Weerselo (1152). Het ondervond zo veel hinder van rovers dat de paters naar Utrecht terugkeerden, waarna alleen de zusters achterbleven. Vanaf dat moment traden steeds meer ongetrouwde adellijke vrouwen tot het klooster toe. In de 15de eeuw verslapte de kloostertucht, er kwamen klachten over “losbandigheid”. Opmerkelijk: In deze tijd was het gebruikelijk vrouwen bij een vermoeden van lesbische neigingen in een klooster weg te stoppen. Even na 1500 zetten de freules het klooster om in een wereldlijk stift, een religieuze gemeenschap waarbinnen meer vrijheid gold en de leden over hun eigen vermogen bleven beschikken. Het kloostercomplex ging in 1523 door een brand verloren. Het werd niet herbouwd, de vrouwen lieten zich niet meer binnen de kloostermuren dwingen.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

MARIA VAN ANTWERPEN alias ‘Jan van Ant’(Breda, 1719) is de bekendste vrouw die verkleed als man dienst nam in het leger. Ndat zij betrapt was werd zij verbannen uit Brabant en Limburg en uit alle garnizoenssteden. Tien jaar later nam zij weer dienst als soldaat, deze keer in het Overijsselse Zwolle. Zij werd verraden en veroordeeld  tot verbanning uit Holland en West Friesland. De rechters vroegen of ze een ‘tribade’ (lesbienne) was – daar stonden zeer zware straffen op –, maar Maria wist hen er van te overtuigen dat zij met haar echtgenotes ( zij was 2 keer met een vrouw getrouwd) slechts ‘als zusters’ geleefd had. Bovendien, zo hield Maria lang vol, was ze eigenlijk echt een man: ‘ik ben in de natuur een manspersoon, maar uiterlijk een vrouwspersoon’. Zij overleed in 1781 in Breda.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

FRANCINA GUNNINGH SLOET (Kampen 1792), vrouw die vanaf ca 1812 in manskleren ging, soldaat was en beschuldigd van oplichterij toen zij onder de naam Frans Gunningh met Alida Landaal, een boerendochter uit Apeldoorn, wilde trouwen. Als soldaat vocht ze mee in het beleg van Kampen, Coevorden en Deventer en bleef onontdekt tot zij door een verwonding verpleging nodig had.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

IDA GERHARDT (1905-1997), Nederlandse dichteres en classica, woonde vanaf 1940 in Kampen waar zij les gaf aan het lyceum. Het was hier dat zij haar eerste bundels uitgaf en één van haar beroemdste gedichten Het carillon schreef. Vanaf 1951 woonde zij samen met haar vriendin Marie van der Zeyde in Bilthoven.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

EMY WERKHOVEN (1940-2009) was van 1975 tot 1980 het eerste vrouwelijke bestuurslid van het COC in Deventer. Zij was actief betrokken bij het organiseren van een hele reeks succesvolle vrouwenavonden, tal van activiteiten, vrouwenpraatgroepen en thema-avonden. Ze is begraven in Diepenveen.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

HILLIGJE KOK – BISSCHOPS te Rouveen, is het middelpunt van de documentaire ‘Houdt God van Vrouwen (2013) en toont haar strijd voor de emancipatie van orthodox-christelijke vrouwen. Zij breekt daarin – uiteindelijk – een lans voor haar homoseksuele zoon Willem in de uiterst homovijandige omgeving van de streng gereformeerde dorpen rondom Staphorst. De film heeft vele prijzen gewonnen.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

GERDA VERBURG (1957), Nederlands diplomaat en voormalig politica en -vakbondsbestuurder. Zij was de eerste openlijk lesbische minister in de Nederlandse regering (landbouw, natuur en voedselkwaliteit). Zij groeide op in Kampen. Opmerkelijk: Sinds 2011 wordt in het parlement geen flessenwater maar kraanwater geserveerd. Verburg had geconstateerd dat flessenwater 650 maal milieubelastender is dan kraanwater en 325 maal zo duur.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________