Zondagmorgen, 28 februari 2016
Op een koude, maar zonnige winterdag wordt het Damespad Utrecht geopend. De verzamelplek is Stairway to Heaven, hoe veelzeggend kan je het hebben. Op wandelschoenen spoeden ruim 80 vrouwen zich naar de hemelse plaats in feeststemming.
Marleen en Marty verwelkomen met blijdschap de nieuwe dames en ook de vele oud-bekenden. Hier is je koffie/theebonnetje. Wilt u er een dasje bij? Een paar regenboogveters zijn ook nooit weg. Een hoog reüniegehalte voor Gon, Marleen en Rita. Leuk om zo veel vrouwen hier weer te ontmoeten.
Welkom door Gon Teunissen namens het comité Damespad Utrecht
Gon heet de aanwezige vrouwen van harte welkom in het koude, maar zonnige Utrecht. Een speciaal welkom voor de vertegenwoordigers van de provincies: Ineke (Noord-Holland), Nea (Friesland), Rita A. (Overijssel), Ank (Zeeland) en de vertegenwoordigers van lesbische fiets- wandelclubs. Ook een zeer hartelijk welkom voor Mevrouw Joke Brouwer, manager van de beleidsafdeling Sport en Samenleving van de gemeente Utrecht en Mevrouw Adrianne Dercksen, voorzitter van de Adviescommissie LHBT-Beleid.
Felicitatie door Rita Zwaan, namens de Stichting Damespad.nl
Ongeveer 15 jaar geleden kwam ik op het idee om een Damespad te ontwerpen in Noord-Holland, mijn provincie. Inmiddels zijn de activiteiten in een stichting Damespad.nl ondergebracht en is het laatste Damespad een feit geworden. Namens de Stichting Damespad.nl feliciteer ik met groot plezier Utrecht met het nieuwe Damespad. We gaan er vandaag van genieten. 
Hoezo een Damespad?
Wat is er eigenlijk zo leuk aan een wandeling voor Dames? Nou ja dames…? Als lesbische vrouwen ergens niet in passen dan is het wel in de omschrijving Dames. Lesbische vrouwen passen helemaal niet in een hokje. In geen enkel hokje. Willen ze ook niet. Maar wat we wel willen is elkaar opzoeken. Laten we zeggen we zijn sportieve dames met een roze hart en het Damespad is de plek waar je elkaar kunt ontmoeten. Zoals vandaag in Utrecht.
Utrecht, het laatste Damespad Het eerste Damespad werd in 2001 in De Rijp NH geopend en vandaag is het de beurt aan Utrecht, het 12e en laatste Damespad. Meer provincies hebben we niet. Dankzij de voortvarende aanpak van twee dames die de stad op hun duimpje kennen, Gon en Marleen, is dit het snelst ontworpen Damespad ooit. Binnen een paar maanden was de basis gelegd. Het was een feestje om de wandeling in Utrecht met elkaar te bedenken. Wat een rijke stad. Ik zal jullie niet vermoeien met de dingen die achter de schermen moeten gebeuren maar bij twee zaken wil ik even stilstaan. Het Wandelspeldje en de Spraakmakende vrouwen.
Het wandelspeldje
Het speldje is voor iedere provincie uniek. Het is een historische verwijzing, met een knipoog, naar andere tijden. Vroeger (= vorige eeuw) maakten lesbiennes gebruik van kleine signalen om zich kenbaar te maken in haardracht / kledingstijl. Denk aan het hangertje met het vrouwenteken voor de feministische strijd, dubbele vrouwenteken voor de lesbische vrouw enz. Vrouwen die van vrouwen houden wilden ook als zodanig erkend worden, met alle rechten en plichten van dien. Gelukkig is het tij gekeerd en kunnen wij openlijk voor onze geaardheid uitkomen. Hier in Nederland tenminste. Dat is een bevochten recht waar we dankbaar voor zijn. Vandaar een eigen wandelspeldje. Voor alle duidelijkheid: Het dragen van het Damespadspeldje heeft niets te maken met beschikbaarheid, maar alles met herkenbaarheid. Wij kozen voor het icoon van de stad Utrecht, de Utrechtse Dom, maar wel een heel bijzondere. Een Roze Dom. Gezien de diversiteit van de lesbische vrouwen dachten we eerst aan 50 tinten roze, maar het speldje werd dusdanig hoog dat we ons tot drie tinten beperkt hebben. De ontwerpster Brenda Oosterbaan heeft het Utrechtse speldje ontworpen tegen de achtergrond van de rood/witte kleuren van Utrecht. Brenda dank voor je werk en daarom voor jou een doosje met duimpjes en een warm applaus van ons allen.
Spraakmakende dames
We hebben nog meer helpers gehad. Bij ieder Damespad hoort ook een hoofdstuk Spraakmakende Vrouwen. De vrouwen, die in hun tijd in hun positie, wegbereiders zijn geweest voor de emancipatie van de vrouw. Er blijken in Utrecht ongelooflijk veel markante vrouwen een rol in de geschiedenis van Utrecht te hebben gespeeld! Gelukkig kregen we hulp van Trudy Schering (Gildegids in Utrecht) en van Judith Schuyf. Helaas vandaag verhinderd. Ook voor hen als dank een warm applaus.
De 20e markante vrouw
Toch deed zich een probleem voor: We kwamen tot een keuze van 19 dames. Omdat we houden van ronde getallen vragen we jullie hulp om de twintigste spraakmakende dame aan te dragen. Welke vrouw verdient het om in ons rijtje Spraakmakende Utrechtse vrouwen te worden opgenomen? Wie wordt onze 20e markante vrouw? Heb je een goed idee van een dame die haar sporen in Utrecht heeft nagelaten, laat het ons weten dan voegen we haar met genoegen toe.
Tot besluit
Utrecht, je bent de stad waar je ú tegen zegt. We zullen graag bij je komen wandelen, nu en in de toekomst. Met elkaar, want.…op een Damespad wandel je nooit alleen.
Felicitatie door Joke Brouwer
Joke: Ik vond het meteen een heel leuk idee. Ik dacht 30 tot 40 vrouwen, maar dit is meer dan ik gedacht had. Zo’n geweldige opkomst had ik niet verwacht. Wandelen is echt iets voor dames, de heren gaan liever op de mountainbike geloof ik. Ik ben zelf uit Utrecht afkomstig, de stad heeft een rijke historie en is zeker de moeite waard om van de cultuur te proeven. Goed om te horen dat de stad nu het mooie sluitstuk is van de Damespaden. Ik wens jullie allemaal een mooie wandeling op deze zonnige dag toe.
De opening van het Damespad Utrecht is geschiedenis
Joke wist toen nog niet wat haar boven het hoofd hing: Wandelschoenen. Het was de bedoeling dat zij de hoog opgehangen wandelschoenen los zou maken om die weer op de grond te zetten, ten teken dat die aan de wandel mogen. De knoop werd na enig getouwtrek ontward. Gon kan haar wandelschoenen aantrekken en wij kunnen op pad. Een applaus voor de start van het Damespad Utrecht.
Hiermee is het Damespad Utrecht geopend
Wij gaan aan de wandel en Gon zwaait ons uit. Zij kruipt onder de wol en hoopt op een ander moment de wandeling te lopen. Om op deze dag de griep te krijgen zat niet in de planning. Beterschap Gon!
Met een gerust hart kan Gon de wandelroute aan Marleen overlaten. Marty gaat met de “niet wandelaars” naar de rondvaartboot. Ook een leuk idee.
De wandeling
De Damespadwandeling start op het Domplein bij het Vrijheidsbeeld Achter de Domtoren. Het Damespad Utrecht bestaat uit twee stadswandeling van ca 1 ½ uur, een rode en een gele wandeling. Het boekje Utrechtse Roze Routes (1997) is het uitgangspunt geweest. Wij hebben het toegespitst op de geschiedenis van vrouwen.
Rode route
Op de grond voor het Vrijheidsbeeld ligt het Homomonument. De Dom was door de jaren heen het centrum waar homo’s elkaar ontmoet hebben. Dit was ook de plek waar ooit Barend Blomsaet en 17 andere mannen de doodstraf kregen vanwege hun geaardheid. (Lees meer over de geschiedenis bij de Historie van Utrecht op deze site). Aan de achterkant van de Dom staat het beeld van Marius van Beek van François Villon. In 1994 wordt dit als het alternatieve homomonument uitgeroepen vanwege zijn zwierige uitstraling en is sindsdien als het Flikkertje de geschiedenis ingegaan.
Langs verborgen tuinen, zonnige grachten, middeleeuwse werven en sierlijke singels is het Damespad Utrecht een prachtige wandeling door een historische stad. Na 1 ½ uur geslenterd te hebben door de oude binnenstad is het tijd voor een Cathrijntje of iets anders. Een beetje warmte kunnen we wel gebuiken
De letters van Utrecht
Een bijzonder kunstproject
OUDEGRACHT
De letter U is het begin van een gedicht zonder einde in de straten van
Utrecht. Elke zaterdag om 13.00 uur wordt een nieuwe letter gehakt en toegevoegd.
Gele route
Het gele route van het Damespad Utrecht slingert zich door het noordelijke deel van het centrum. De start voor het vervolg van de route is in het Pandhof Flora’s Hof. Een mooie ommuurde tuin die ’s zomers een waar lustoord moet te zijn. Het witte bankje ooit geschonken door het COC, is het domein van de kater. Hij mag want het is veel te koud om te zitten.
We bezoeken als eerste de Buurkerk. Voor de etalage met bruidskleding ligt de tegel ter nagedachtenis van Zuster Bertken. Zij trouwde met de kerk. We horen met klapperende oren en kijken met glazige ogen naar de steen die herinnert aan de vrijwillige insluiting van Zuster Bertken.
Het verhaal achter Savannah Bay
In het Jaar van de Vrouw, 1975, werd vrouwenboekwinkel De Heksenkelder opgericht. Het pand stond aan de Oudegracht in de kelder. Dat was erg vochtig voor al die boeken en dus verhuisde de winkel in 1984 naar het huidige pand aan de Telingstraat en kreeg de naam Savannah Bay, naar het gelijknamige toneelstuk van Marguerite Duras. De verbouwing van het nieuwe pand in de jaren ‘80 werd alleen door vrouwen gedaan. In die tijd verkocht Savannah nog geen boeken van mannelijke auteurs, maar dat veranderde in de loop der tijd. In 1997 stond Savannah Bay voor een keuze: hoe nu verder? Marischka Verbeek nam de winkel over en werd zelfstandig ondernemer. Savannah breidde haar publiek uit en zo werd het een literaire boekhandel voor vrouwen én mannen met als specialiteit genderliteratuur.
PInk Point Savannah Bay is ook een roze ontmoetingsplek waar het Damespad Utrecht een plaatsje krijgt.
Janskerk
Op het hoekje aan de achterkant van de kerk is het genootschap Sint Jacob gehuisvest (info en ondersteuning pelgrimstocht naar Santiago de Compostela). Marleen krijgt spontaan zin om een Roze Bedevaart te organiseren. Er is zelfs al een boek geschreven over een Roze Bedevaart, al had die Bedevaart een andere bestemming.
Trijn van Leemput
Alles ademt geschiedenis. Het leuke van de stad Utrecht is dat je nimmer zult verdwalen omdat de Dom hoog boven de stad uit torent. Ook Trijn van Leemput torent hoog boven ons uit. We zullen haar volgende keer graag een Damespaddasje omdoen, want ze is een stoer wijf waar we ons graag aan spiegelen. (Zie ook de Utrechtse Spraakmakende Vrouwen).
Varen door de grachten van Utrecht
Marty gaat met een aantal dames de boot in. Een mooi alternatief als wandelen je minder goed af gaat. Daarna winkelen of gezellig lunchen bij de Winkel van Sinkel is ook niet verkeerd.
Borreltijd
Een borreltje om warm te worden. Dat valt goed. Tijd om de dag te laten indalen. Emailadressen worden uitgewisseld en vervolgafspraken worden gemaakt. De locatie Stairway to Heaven is top, maar het licht te sfeervol om mooie foto’s te maken en de akoestiek dusdanig slecht dat een bedankje van Hens aan de organisatie niet verstaan wordt, maar wel gehoord wordt. Het officiële slotwoordje aan einde van de dag blijft om die reden maar achterwege. Het bedankje aan sponsoren en medewerkers is daarom niet minder gemeend.
Afscheid
Voor de liefhebbers heeft de kok nog een lekker maaltje in petto.
Rita Zwaan vertelt in kleine kring hoe zij ruim 20 jaar geleden haar lief vond op de Mariaplaats in Utrecht en vandaag de afsluiting van het Damespad op bijna dezelfde plek viert in het bijzijn van zoveel vrouwen. Een geweldig mooi slot. De cirkel is rond. Lang leve het Damespad.
Afscheid maar niet voor lang.
De organisatie hoopt in ieder geval de vrouwen volgend jaar weer terug te zien in Utrecht of op een Damespad elders in het land.
Want….op een damespad wandel je nooit alleen
Kijk voor het bestellen van het Damespad Utrecht en het wandelspeldje elders op deze site.